Wat is voor jou een goed leven? Als je een willekeurig persoon vraagt wat voor hem of haar een goed leven is, krijg je heel verschillende antwoorden. De natuur, familie, een goed gesprek, lekker eten, lezen in de hangmat, dat ik me gezond voel, naar een concert.
En toch, als je naar de antwoorden kijkt zijn deze allemaal in te delen in een aantal gebieden. Als die gebieden op orde zijn, dan is het leven goed. Ook voor mensen met een (zeer) ernstig meervoudige beperking, zeggen orthopedagogen Karin de Geeter en Kirsten Munsterman.
Zij ontwikkelden een orthopedagogisch programma dat ouders en begeleiders handvatten geeft om hieraan te werken. Het LACCS programma. Misschien heb je er al weleens van gehoord.
LACCS
De letters LACCS staan voor de verschillende gebieden waar we al die antwoorden in kunnen plaatsen: Lichamelijk welzijn, Alertheid, Contact, Communicatie en Stimulerende tijdsbesteding.
Lichamelijk welzijn: Is iemand in goede lichamelijke conditie? Is iemand goed verzorgd? Worden gezondheidsproblemen juist behandeld?
Alertheid: Is iemand in staat zijn/haar aandacht te hebben voor wat er om zich heen gebeurt? Is iemand in staat om tot rust te komen en te herstellen? Voelt iemand zich doorgaans veilig en ontspannen en heeft iemand een dag- en nachtritme?
Contact: Is iemand geliefd? Wordt iemand gehoord en gezien? Heeft iemand een positieve betekenis voor de ander? Ervaart iemand nabijheid, verbondenheid en emotionele beschikbaarheid?
Communicatie: Voelt iemand zich gehoord en begrepen? Weet hij/zij wat de mensen om zich heen bedoelen? Krijgt iemand zeggenschap en begrenzing die bij hem/haar past?
Stimulerende tijdsbesteding: Heeft iemand betekenisvolle en gevarieerde bezigheden? Wordt iemand uitgedaagd en geprikkeld? Is iemand betrokken bij de dagelijkse bezigheden?
Hoe dan?
De LACCS geeft mooie handvatten om te kijken hoe goed het eigenlijk gesteld is op deze gebieden en helpt ons om doelgericht te werken aan een verbetering waar nodig en mogelijk. Een van de belangrijke tools binnen de LACCS is het ‘goed leven gesprek’. Iedereen mag onafhankelijk van elkaar een rapportcijfer geven voor hoe goed het voor de bewoner op orde is op het betreffende gebied. In gesprek met elkaar komen we tot doelen of aandachtspunten.
Soms is het nog niet helemaal duidelijk wat voor iemand belangrijke voorwaarden zijn, bijvoorbeeld om zich gehoord en begrepen te voelen. Dan kunnen we samen een inschatting maken van het ontwikkelingsniveau op het gebied van bijvoorbeeld communicatiegebruik. In een ‘ontwikkelingsfasengesprek’ proberen we daar door bespreken van verschillende voorbeelden uit het leven van de bewoner meer zicht op te krijgen.
Bovenal is LACCS een manier van denken en werken vanuit een visie die eigenlijk al heel goed past bij ZorgWiel. Samen zorgen voor een goed leven voor onze bewoners. Ze probeert handen, voeten en taal te geven die begrijpelijk is voor alle betrokkenen. Voor ingewikkelde termen die genoemd worden in psychologische of medische verslagen zijn begrijpelijke alternatieven verzonnen. Een bekende term is bijvoorbeeld: “een klikje”. Zo noemen we het als iemand in zijn hoofd een koppeling heeft gemaakt tussen 2 dingen, om de wereld voorspelbaarder te maken. Stel je voor. Maurice gaat 2 keer met begeleider Willem boodschappen doen; dan kan het zijn dat Maurice de verwachting heeft de volgende keer als hij Willem ziet, weer boodschappen gaat doen. Hij heeft Willem aan de activiteit boodschappen doen geklikt.
LACCS bij ZorgWiel
De collega’s van Ons Huis en De Blitz kennen de methode al. Op Octopus en Majstro heeft het team recent een scholing gehad in het werken volgens de ‘LACCS methodiek’ en ook sommige ouders hebben al kennisgemaakt met LACCS. Zelf ben ik dit voorjaar gestart met de leergang LACCS voor gedragskundigen, deze zal ik in februari 2025 afronden.
Het je eigen maken van de LACCS-manier van kijken en praten vraagt tijd. We bekijken nu samen hoe we het werken volgens LACCS willen vormgeven en ook ouders/wettelijk vertegenwoordigers zullen hierin worden bijgepraat.
Op deze website vind je meer informatie:
Op LACCS-programma:
Home (laccsprogramma.nl)
Mocht je vragen hebben aan de hand van dit stukje of je ervaringen willen delen, dan mail me gerust: jannekevanpoelgeest@zorgwiel.eu
Groetjes, Janneke van Poelgeest
Gedragskundige ZorgWiel
